«Ελεύθερα πουλιά» -τουλάχιστον στα χαρτιά- θα παραμείνουν ολοένα περισσότεροι άνδρες και γυναίκες στην Ελλάδα, που εγκαταλείπουν με σταθερό ρυθμό το μοντέλο της παραδοσιακής οικογένειας και άλλες καταχωρισμένες μορφές συμβίωσης, όπως τα σύμφωνα.
Οι λόγοι της μειούμενης ανάγκης για επισημοποίηση μιας σχέσης μέσω του γάμου ή άλλης θεσμικά αναγνωρισμένης ένωσης εντοπίζονται στις κοινωνικοοικονομικές αλλαγές, όπως η μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην ανώτατη εκπαίδευση και την αγορά εργασίας, και στη μεγαλύτερη έμφαση στην ατομικότητα.
Στα παραπάνω κατέληξε έρευνα για τη γαμηλιότητα το διάστημα 1991-2021, από τον Βασίλειο Σ. Γαβαλά, αναπληρωτή καθηγητή στο Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο Genealogy.
Νέος αιώνας, νέες αντιλήψεις
Η αλλαγή στις τάσεις διαφαίνεται στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Η αντίληψη του γάμου ως στόχου ζωής αρχίζει να εξασθενεί, με αργό ρυθμό στην αρχή και ταχύτερα μετά την οικονομική κρίση του 2008. Η αβεβαιότητα, η ανεργία και το υψηλό κόστος ζωής οδηγούν σε αναβολές κάθε σκέψης για ένα ανεξάρτητο νοικοκυριό.
Ωστόσο, παρατηρεί η μελέτη, ακόμα και όταν η οικονομία ανέκαμψε, τα ποσοστά γάμων δεν επέστρεψαν στα προηγούμενα επίπεδα, υποδηλώνοντας μια βαθύτερη κοινωνική αλλαγή. Ο γάμος έπαυε σταδιακά να θεωρείται ως η μόνη κοινωνικά αποδεκτή μορφή συμβίωσης για ένα ζευγάρι.
Με βάση στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για το προσδόκιμο ζωής, η έρευνα εκτιμά ότι ένας άνδρας που γεννήθηκε το 1991 αναμενόταν να περάσει 28,3 χρόνια της ζωής του ως εργένης, δηλαδή 38% του συνολικού προσδόκιμου. Για όσους γεννήθηκαν το 2021, οι εκτιμήσεις ανεβάζουν το αντίστοιχο διάστημα σε 36,7 έτη ή 47% της ζωής τους. Αντίστοιχα, για τις γυναίκες, το ποσοστό εργένικης ζωής ανήλθε από 30% στη γενιά του 1991 σε 38% για εκείνη του 2021.
«Έτσι, ένα χαρακτηριστικό του παραδοσιακού μεσογειακού προτύπου, το οποίο ήταν ότι οι άνδρες περνούσαν μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους ως εργένηδες, ενισχύεται στην εποχή μας, όχι τόσο λόγω της διαφοράς ηλικίας μεταξύ των συζύγων, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, αλλά επειδή η επιλογή αποχής από τον γάμο αφορά πολύ περισσότερους άνδρες απ’ ό,τι γυναίκες» παρατηρεί ο κ. Γαβαλάς.
Με τον καιρό, οι…